İcra Müdürlüğünün Yükümlülükleri Nelerdir?

İcra daireleri, borç ilişkilerinde tarafların haklarını korumak ve borçların tahsilini sağlamak amacıyla kurulan önemli kurumlardır. İcra dairesi iş ve işlemlerini gerçekleştirirken hem borçlunun hem alacaklının menfaat dengesini korumalıdır. 

 

İcra Dairelerinin Temel Yükümlülükleri

 

İcra dairelerinin yükümlülükleri, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile belirlenmiştir. Bu yükümlülükler arasında başlıcaları şunlardır:

 

Dosya ve Tutanakların Düzenlenmesi: İcra dosyası, bir icra takibi işleminin baştan sona kadar tüm aşamalarının kayıt altına alındığı resmi bir belgedir. Bu dosya, hem icra dairesi hem de takipteki taraflar için oldukça önemlidir. İcra daireleri, takip işlemlerinin her aşamasında düzenli ve doğru bir şekilde dosya ve tutanak tutmak zorundadır. Bu yükümlülüğün amacı, icra işlemlerinin hukuki güvence altına alınması ve şeffaflığın sağlanmasıdır.

 

Hacizli durumda olan malların muhafazası konusunda İcra İflas Kanunu'nun 88. maddesi önemli rol oynamaktadır. Şöyle ki; İİK m. 88'in ilk 2 fıkrasında;

 

    "Haczolunan paraları, banknotları, hamiline ait senetleri, poliçeler ve sair cirosu kabil senetler ile altın, gümüş ve diğer kıymetli şeyleri icra dairesi muhafaza eder.

 

    Diğer taşınır mallar, masrafı peşinen alacaklıdan alınarak muhafaza altına alınır. Alacaklı muvafakat ederse, istenildiği zaman verilmek şartıyla, muvakkaten borçlu yedinde veya üçüncü şahıs nezdinde bırakılabilir. Üçüncü şahsın elinde bulunan taşınır mallar haczedildiğinde, üçüncü şahsın kabulü hâlinde üçüncü şahsa yediemin olarak bırakılır. Haczedilmiş ancak muhafaza altına alınmamış mallar satış talebi üzerine muhafaza altına alınır veya ihale alıcısına teslime hazır hâle getirilir, aksi takdirde satış yapılamaz.  Sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından 106 ncı madde hükmü saklıdır."

 

şeklinde taşınır malların haciz ve muhafaza durumu düzenlemiştir. Dolayısıyla icra dairesi vasıtasıyla başlatılan takiplerde alacaklının doğrudan borçluya ödeme yapmayacağı, icra dairesinin hesabına yapacağı açıkça düzenlenmiştir. Bu noktada önemli olan icra dairesindeki borcun icra dairesi hesabına dosya numarasıyla birlikte ödenmesidir. Ödeyenin kim olduğu yahut hangi hesaptan ödeme yapıldığı noktası bir önem teşkil etmemektedir.

 

Takip İşlemlerinin Doğru Yürütülmesi: İcra daireleri, alacaklının başvurusu üzerine takip işlemlerini kanuna uygun olarak yürütmek zorundadır. Bu süreçte, borçluya tebligat yapılması, haciz işlemlerinin gerçekleştirilmesi, satış işlemlerinin düzenlenmesi, tahsilat durumunda parayı ödemek ve değerli eşyaları muhafaza etmek gibi görevleri yerine getirirler.

 

Taraflara Eşit Muamele: İcra daireleri, takip işlemlerinde taraflara eşit mesafede durmak ve tarafsız davranmak zorundadır. Her iki tarafın da haklarını gözetmek ve yasal süreleri aşmamak temel görevleri arasındadır. Bu noktada taraflara eşit muamelenin sağlanması adına kanun icra dairelerine bazı ek yükümlülükler yüklemiştir.

 

• Kendilerinin ve Yakınlarının İşlerini Görme Yasağı: İlgili yasaklılık İİK m. 10'da özel olarak düzenlenmiştir. 

        

            "İcra ve iflas işlerine bakan memur ve müstahdemler

                1. Kendisinin,

                2. Karı veya kocasının, nişanlısının yahut kan ve sıhri usul ve füruunun veya üçüncü derece dahil olmak üzere bu dereceye kadar olan kan ve sıhri civar hısımlarının,

        3. Kanuni mümessili veya vekili yahut müstahdemi bulunduğu bir şahsın, Menfaati olan işleri göremeyip derhal icra mahkemesine haber vermeye mecburdur. İcra mahkemesi müracaatı yerinde görürse o işi diğer bir memura, bulunmayan yerlerde katiplerinden birine verir."

 

• İcra Organlarının Kendi Kendileriyle Sözleşme Yapma Yasağı: İcra organları kendi ve yakınlarıyla sözleşme yapamaz, kefil olamaz, devir gerçekleştiremez, yasağa aykırı davranmaları halinde işlem hükümsüzdür. Hükümsüzlüğün tespiti ise İcra Mahkemelerinden talep edilebilecektir.

 

Kanunlara Uyum: İcra daireleri, takip işlemlerinde İcra ve İflas Kanunu başta olmak üzere ilgili tüm mevzuata uygun hareket etmek zorundadır. Kanun dışı taleplerde bulunma veya usule aykırı işlem yapma yetkileri bulunmamaktadır.

 

Şeffaflık: İcra daireleri, takip işlemleri hakkında tarafları düzenli olarak bilgilendirmek ve şeffaf bir şekilde hareket etmek zorundadır. Kararların gerekçeli olarak açıklanması ve dosyaların tarafların incelemesine açılması bu kapsamda değerlendirilebilir.

 

İcra Müdürlüğü İşlemini Şikayet

 

İcra daireleri, borç ilişkilerinde tarafların haklarını korumak ve borçların tahsilini sağlamakla görevli önemli kurumlardır. Ancak, bazı durumlarda icra dairelerinin işlemlerinde usulsüzlükler, somut olaya uygun düşmeyen işlemler, veya hatalar meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda, icra dairesinin eyleminden zarar görerek mağdur olan tarafın icra dairesini şikayet etme hakkı bulunmaktadır.

 

İcra Müdürlüğü İşlemini Şikayet Etme Nedenleri

 

Şikayet Sebepleri İcra ve İflas Kanunu, icra dairelerine karşı şikayet edilebilecek çeşitli durumları düzenlemektedir. Bu durumlar genel olarak üç başlık altında toplanabilir:

 

    1. 7 Gün İçinde İleri Sürülebilecek Şikayet Sebepleri

            1.1. İşlemin Kanuna Aykırı Olması: İcra dairesinin yaptığı işlemin, ilgili kanun hükümlerine uygun olmaması durumudur.

Bu durum, işlemin yanlış veya eksik yapılması şeklinde ortaya çıkabilir.

                   1.1.1. Kanunun Uygulanmaması

                   1.1.2. Kanunun Yanlış Uygulanması

                   1.1.3. Kanunun Eksik Uygulanması

            1.2. İşlemin Olaya Uygun Olmaması: İcra dairesinin yaptığı işlemin, somut olaya veya duruma uygun olmaması durumudur. Kanun, bazı durumlarda icra dairesine takdir yetkisi tanır. Ancak bu yetkinin kötüye kullanılması durumunda şikayet yoluna gidilebilir.

 

    2. İcra Takibi Sonuçlanıncaya Kadar İleri Sürülebilecek Şikayet Sebepleri   

       2.1. Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi: İcra dairesinin, kanunlar gereği yapması gereken bir işlemi yapmayı reddetmesi durumudur. 

           2.2. Bir Hakkın Sebepsiz Sürüncemede Bırakılması: İcra dairesinin, bir işlemi yapması gereken sürede yapmaması veya haklı bir neden göstermeden işlemi geciktirmesi durumudur.

 

    3. Kamu Yararı

 

İcra Mahkemesinin Şikayeti Karara Bağlaması

 

    1. Şikayetin Kabulü: Mahkeme, şikayetin haklı bulunduğuna karar verirse, icra işleminin durdurulması, iptal edilmesi veya düzeltilmesi şeklinde kararlara hükmedebilir.

        1.1. Şikayet Konusu İşlemin İptali: İlgili kararın geçmişe dönük etkisi olacaktır. Bağlantılı işlemler de kararda zikredilen işlem gibi iptal edilmiş olacaktır. 

        1.2. Şikayet Konusu İşlemin Düzeltilerek Onaylanması: Geçmişe dönük bir sonuç doğurmayacaktır. Artık icra dosyası kapsamında yapılan işlemler düzeltme kararına uygun şekilde yapılacaktır. 

        1.3. Yapma/Yapmama Emri: Sürüncemede bırakma vb. hallerde icra mahkemesi, icra müdürlüğünün yapmadığı işlemi yapmasını emredir. Verilen bu hüküm emir ve talimatlar içerir. İcra müdürlüğü, icra mahkemesinin verdiği bu karara aykırı davranamaz. 

 

SIKÇA SORULAN SORULAR

 

+İcra mahkemesinde icra müdürlüğü işleminin şikayet edilmiş olması yapılan icra dairesi işlemini durdurur mu?

-Hayır, doğrudan durdurmaz. Dilekçede icra dairesinin işleminin durdurulması gibi bir talep var ise İcra Mahkemesi işlemin durdurulması kararı verebilir. Ayrıca şikayet ile birlikte ihtiyari talebiniz kabul olmuş ise şikayetin reddi kararıyla birlikte takip de devam edecektir. 

 

+Şikayet sebebim yedi gündü ancak yedi günlük süre geçti. Hakim inisiyatif kullanabilir mi?

-Hayır, Kullanamaz. İcrada eski hale getirme gibi bir kurum yoktur. Kural olarak, şikayet edenin, şikayet konusunu öğrenmesinden yahut gerçekleşmesinden itibaren 7 gün içinde şikayet gerçekleştirilmelidir.Kanunun öğrenme tarihini esas aldığını olaylarda öğrenme tarihinin aksi kanıtlanabileceğinden ihtilaf halinde Mahkeme öğrenme tarihini de ayrıca inceleyecektir.

 

+Haciz gerçekleştikten sonra şikayet ettim ancak şikayet sonuçlanıncaya kadar hacizli malın satışı da yapıldı. Mahkeme haciz kararını iptal ederse satış da iptal olacak mı?

-Evet, Haciz kararının usulsüzlüğü mahkeme kararıyla tespit edilirse yapılan satış işlemi de iptal edilecektir.

 

Yayınlarımız, sizlere bilgi ve fayda sağlaması amacı ile tavsiye maksadında hazırlanmıştır. İşbu bilgi notu Türkiye Cumhuriyeti yasal düzenlemeleri esas alınarak takdir edilmiş olup, herhangi bir hukuki kesin geçerlilik içermemektedir.

 

Saygılarımızla,

 

Gençel Hukuk Bürosu

Av. Abdullahcan GENÇEL