HACİZ NEDİR?

Haciz, bir borçlunun, alacaklının talebi üzerine icra dairesi marifetiyle mal varlığına el konulması işlemidir. Borçlunun ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, alacaklının haklarını korumak amacıyla başvurulan bu yasal süreç, Türk Borçlar Kanunu ve İcra İflas Kanunu gibi mevzuatlar çerçevesinde yürütülür.

 

Haciz İşlemi Nasıl Gerçekleşir?

 

İcra Takibinin Başlatılması: Alacaklı yahut vekili, icra dairesine başvurarak icra takibini başlatır.

 

İhbar: Borçluya, borcunu ödememesi halinde haciz işlemine başvurulacağı konusunda ihtar gönderilir.

 

Haciz Kararı: Şayet borçlu ihbara rağmen halen ödeme yapmamış ise Alacaklının talebi ile icra dairesi haciz kararı verir.

 

Haczin Gerçekleştirilmesi: Haciz memuru, haciz kararını yerine getirmek için alacaklının talebine binaen borçlunun ikametgahına veya iş yerine gider. Haciz memuru, kanuni sınırlar çerçevsinde borçlunun belirlenen mallarına el koyar. Eğer borçlunun mülkiyetinde taşınmaz yahut araç gibi taşınır malvarlıkları var ise borçlunun ikametgahına yahut iş yerine gitmeye gerek kalmadan sistem üzerinden haciz gerçekleştirilebilir. 

 

Haczedilen Malların Satışı: El konulan mallar, açık artırma yoluyla satılır ve elde edilen gelirden alacaklıya ödeme yapılır.

 

 

Haciz Nedir ve Ne Zaman Uygulanır?

 

Haciz, icra takibinin son aşamasıdır. İcra takibi, alacaklının borçlusundan alacağını tahsil etmek amacıyla başlattığı yasal süreçtir. Borçlu, icra takibine rağmen borcunu ödemeyi reddeder veya çeşitli sebeplerle ödeme güçlüğü yaşarsa, alacaklı haciz talebinde bulunabilir. İcra dairesi, haciz kararını verdikten sonra borçlunun mallarına el koyar ve bu malları satarak alacağı tahsil etmeye çalışır.

 

 

Haciz Türleri

 

Haciz, genel olarak ikiye ayrılır:

 

Taşınır Mal Haczi: Borçlunun taşınır malları (eşyalar, araçlar, nakit para vb.) üzerine konulan haczdir.

 

Taşınmaz Mal Haczi: Borçlunun taşınmaz malları (arsa, daire vb.) üzerine konulan haczdir.

 

 

Haczedilebilecek ve Haczedilemeyecek Mallar Nelerdir?

 

Türk Borçlar Hukuku ve İcra İflas Hukuku, borçlunun temel yaşam hakkını korumak amacıyla bazı malların haczini yasaklamıştır. Kural olarak İcra ve İflas Kanunu m. 82'de özel olarak sayılmış olan haczi uygun olmayan mallar ve haklar haricinde borçlunun borcu kadar malı haczedilebecektir.

 

Haczedilebilecek Mallar

 

Banka hesapları: Borçlunun tüm banka hesapları hacze tabi olabilir. Ancak maaş haczi gibi özellik arz eden durumlarda kişinin maaşının yattığı banka hesabında alacağın tahsili kısmen gerçekleştirilebilecektir.

Taşınır mallar: Araç, eşya, kıymetli madenler gibi taşınır mallar haczedilebilir. 

Gayrimenkuller: Ev, arsa gibi gayrimenkuller haczedilebilir.

Alacaklar: Borçlunun üçüncü şahıslara olan alacakları da haczedilebilir.

 

Haczedilemeyecek Mallar

 

Devlet malları: Devlete ait olan mallar haczedilemez.

Kişisel eşyalar: Giysi, yatak, temel ev eşyaları gibi kişisel ihtiyaçlar için kullanılan eşyalar genellikle haczedilemez. Ancak, lüks sayılabilecek eşyalar hacze açık olabilir.

Mesleki araçlar: Doktorun muayene aletleri, avukatın kitapları gibi mesleki faaliyet için gerekli olan araçlar haczedilemez.

Asgari geçim için gerekli mallar: Yiyecek, giyecek, yakacak gibi temel ihtiyaçlar için gerekli olan mallar haczedilemez.

Aile konutu: Borçlunun ve ailesinin tek konutu, belirli şartlar altında haczedilemez.

Emekli maaşı, yetim maaşı gibi sosyal güvenlik hakları: Bu tür gelirler genellikle haczedilemez.

 

 

Haciz Kararına Karşı Ne Yapılabilir?

 

Haciz kararına karşı çeşitli itiraz yolları bulunmaktadır.

 

Borçlu veya üçüncü kişiler, icra mahkemesine itirazda bulunabilirler. İtirazın kabulü halinde haciz kararı kaldırılır veya değiştirilir.

 

 

Hacizden Kurtulma Yolları

 

Hacizden kurtulmak için birkaç yol bulunmaktadır:

 

Borcu Ödemek: Borcun tamamını ödeyerek icra dosyasının ve dosya kapsamındaki haczler kaldırılabilir.

 

Anlaşma: Alacaklı ve borçlunun ihtiyari olarak anlaşmasıyla alacaklının vereceği feragat dilekçesi ile haciz kaldırılabilir.

 

Taksitlendirme: Borcu kanuni şartlar çerçevesinde taksitlendirerek ödeme imkanı sağlanabilir.

 

Mahkeme Kararı: Haciz kararına karşı mahkemeye itirazda bulunarak davanın neticesine göre haciz yahut takibin tamamı kaldırılabilir.

 

Mal Beyanı: Borçlunun başka malının olduğunu beyan etmesi halinde haciz edilecek malın değiştirilmesi sağlanabilir.

 

Satış İsteme Süresinin Dolması: Haciz konulduğu andan itibaren 1 yıl içinde satış istenmemesi halinde haciz kalkar. Ancak borçlunun tekrar haciz talebinde bulunması bu kuralın istisnasını oluşturduğu gibi menfi tespit davası, izale-i şüyu(ortaklığın giderilmesi) davalarının açılması hallerinde bu 1 yıllık süre işlemeyecek ve hak kaybına sebep olmayacaktır.

 

Yayınlarımız, sizlere bilgi ve fayda sağlaması amacı ile tavsiye maksadında hazırlanmıştır. İşbu bilgi notu Türkiye Cumhuriyeti yasal düzenlemeleri esas alınarak takdir edilmiş olup, herhangi bir hukuki kesin geçerlilik içermemektedir.

 

Saygılarımızla,

 

Gençel Hukuk Bürosu

Av. Abdullahcan GENÇEL